Ανακοίνωση του Συλλόγου Φοιτητών Ιστορικού – Αρχαιολογικού
Η παρουσίαση στο Υπουργικό Συμβούλιο του νομοσχεδίου για μετατροπή τεσσάρων από τα μεγαλύτερα κρατικά μουσεία της χώρας μας σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) είναι άλλο ένα κομμάτι στο παζλ της παραπέρα ιδιωτικοποίησης και βαθύτερης επιχειρηματικής λειτουργίας των Μουσείων και των χώρων της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Όλα αυτά συμβαίνουν λίγο καιρό μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την «Αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων». Το Νομοσχέδιο μεταξύ άλλον προβλέπει πλέον αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, βάζοντας έτσι παραπάνω εμπόδια στην πρόσβαση μεγάλου μέρους του πληθυσμού στην πολιτισμική κληρονομιά. Ενώ δίνει τη δυνατότητα για μακρόχρονο δανεισμό αρχαιοτήτων (συνολικά έως και 50 χρόνια) σε μουσεία του εξωτερικού. Σύμφωνα με την Υπουργό Πολιτισμού μόνο έτσι είναι δυνατό «να αξιοποιηθούν σημαντικά πολύτιμα αρχαία μας που βρίσκονται στις αποθήκες του υπουργείου». Ουσιαστικά, οι αρχαιότητες αντιμετωπίζονται ως ένα λιμνάζον κεφάλαιο, το οποίο πρέπει κάπως να αξιοποιηθεί και να επιφέρει κέρδος. Οι αρχαιολογικοί χώροι της χώρας έχουν αξιοποιηθεί από όλες τις κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων στα πλαίσια της τουριστικής βιομηχανίας, χωρίς ωστόσο να παίρνονται μέτρα για την προστασία τους. Τους τελευταίους μήνες είδαμε τον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών μέσα στις φλόγες, τους αρχαιολογικούς χώρους των Μαλίων και της Ακρόπολης των Αθηνών να πλημυρίζουν, το κάστρο της Μεθώνης να καταρρέει. Προφανώς, η προστασία των μνημείων είναι ένα παραπανήσιο κόστος για την Κυβέρνηση και το Υπουργείο.
Δίνοντας συνέχεια στην διαχρονική αντιμετώπιση του πολιτισμού ως ένα πεδίο επιχειρηματικής κερδοφορίας το νέο νομοσχέδιο προβλέπει πως τα μεγαλύτερα Μουσεία της χώρας θα μετατραπούν σε ΝΠΔΔ. Μέχρι στιγμής τα μεγάλα ή και ειδικά θεματικά Μουσεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας δεν υπάγονται σε Εφορείες Αρχαιοτήτων και παραμένουν ανεξάρτητα, με τη μορφή των ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών, ενταγμένα ωστόσο στην ενιαία δομή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Η προτεινόμενη μετατροπή των Μουσείων σε ΝΠΔΔ θα φέρει ουσιώδεις μεταβολές. Βασικό ζήτημα είναι ότι η προϊστάμενη αρχή σε ένα μουσείο ΝΠΔΔ, δηλαδή το Διοικητικό Συμβούλιο, θα μπορεί να αποτελείται από ανθρώπους άσχετους με το αντικείμενο. Η νομική μορφή του ΝΠΔΔ επιτρέπει τις συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα ή ανάθεση τομέων, όπως η φύλαξη, σε εταιρείες.
Τα σχέδια αυτά πάνε χέρι – χέρι με τις θέσεις περί «αυτονομίας» και «αυτοχρηματοδότησης» του Πολιτισμού, συνδέονται με τη διείσδυση ιδιωτών και επιχειρηματικών ομίλων στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του μουσειακού αποθέματος. Συνδέονται με το καθήκον για διεύρυνση των ίδιων εσόδων των μουσείων, την λειτουργία με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, την ανάπτυξη επιχειρηματικού πνεύματος για να απαγκιστρωθούν πλήρως από την κρατική ευθύνη και χρηματοδότηση. Σκοπεύουν να μετατρέψουν τα Μουσεία σε βιτρίνες για να προσελκύουν πελάτες κάνοντας στην άκρη τον εκπαιδευτικό τους χαρακτήρα. Προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους θα προσφέρουν τουριστικό θέαμα, σε βάρος της πραγματικής αποστολής τους που θα έπρεπε να είναι η συμβολή τους στην άνοδο του πολιτιστικού – μορφωτικού επιπέδου. Με «όχημα» τη θεαματικότητα, το πιθανότερο είναι ότι σημαντικά, αλλά όχι φανταχτερά, αντικείμενα θα παραμένουν στις αποθήκες, οι περιοδικές εκθέσεις θα επικεντρώνονται επιλεκτικά σε θέματα τραβηχτικά, η παρουσίαση των εκθεμάτων θα υπεραπλουστεύεται, για να μη γίνεται κουραστική.
Θέλουν ένα μουσείο επιχείρηση που
-
δεν χωράει η ερεύνα και η μελέτη από τους αρχαιολόγους αλλά το μανατζμεντ και οι δημόσιες σχέσεις,
-
θα λειτουργεί με διορισμένο ΔΣ τελείως αποκομμένο από την κρατική ευθύνη της εκάστοτε αρχαιολογικής υπηρεσίας,
-
βασικό κριτήριο το ιδιωτικοοικονομικό για την λειτουργία και τις ενέργειές του.
Αυτή η εξέλιξη εγκυμονεί κινδύνους και για τα μικρότερα περιφερικά μουσεία που θα υποβαθμιστούν ακόμα περισσότερο προσπαθώντας να τα βγάλουν πέρα με τα ψίχουλα της κρατικής χρηματοδότησης.
Μια απόδειξη του τι σημαίνει «αυτονομία» στα μουσεία, είναι το Μουσείο της Ακρόπολης, που δεν υπάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού, ούτε συνδέεται απευθείας με κάποια Εφορεία Αρχαιοτήτων, αλλά είναι ΝΠΔΔ, αυτοδιοικούμενο. Σε αυτό το Μουσείο λοιπόν την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα -όταν η είσοδος είναι ελεύθερη σε όλα τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας- η είσοδος δεν θα είναι ανοιχτή, για να μη χάσει απ' ότι φαίνεται τα έσοδα μιας μέρας, αδιαφορώντας για τις ανάγκες της λαϊκής οικογένειας.
Σαν φοιτητές του Ιστορικού – Αρχαιολογικού, σαν αυριανοί επιστήμονες αλλά και παιδαγωγοί οφείλουμε να παλέψουμε ώστε οι αρχαιότητες και οι αρχαιολογικοί χώροι να είναι συλλογική περιουσία του λαού και η δωρεάν πρόσβαση σε αυτά αυθαίρετο δικαίωμα. Ως νέοι επιστήμονες παλεύουμε για δωρεάν πρόσβαση για όλο το λαό και τη νεολαία σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Διεκδικούμε αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία σύγχρονα, με υποδομές και με μέτρα προστασίας των αρχαιοτήτων. Καταδικάζουμε το ξεπούλημα και την εμπορευματοποίηση της πολιτισμικής κληρονομιάς της χώρας μας.
Απαιτούμε:
-
Να μην περάσουν τα σχέδια μετατροπής των κρατικών μουσείων σε ΝΠΔΔ.
-
Γενναία χρηματοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό ώστε να καλύπτεται το σύνολο των αναγκών τους.
-
Εξασφάλιση του απαιτούμενου επιστημονικού και βοηθητικού προσωπικού με σταθερή εργασία και δικαιώματα.
-
Αναβάθμιση της λειτουργίας και της ελκυστικότητάς τους με την αξιοποίηση της προόδου και των σύγχρονων ευρημάτων της αρχαιολογικής επιστήμης καθώς και των επιτευγμάτων της τεχνολογίας.